ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΚΤΙΕΣ ΖΩΝΕΣ – SUSTAINABLE DESIGN IN COASTAL AREAS
του Βύρωνα Ιωάννου
2013 | Λεμεσός | Πρώτη Δημοσίευση
Studio I: City – Sea Culture, © SUDESCO 2013
Τα παράκτια τοπία αποτελούσαν πάντοτε τόπους με έντονη φύση. Οι φυσικές δυνάμεις που καθόριζαν τη μορφή τους ήταν συνήθως ισχυρότερες από αυτές της στεριάς. Παρ’ όλα αυτά ο άνθρωπος πάντοτε ένοιωθε έλξη γι’ αυτά τα οριακά τοπία. Η ακτή δεν πρόσφερε μόνο το θέαμα της απέραντης θάλασσας, που μεταβάλλει την εικόνα της οριζόντιας επιφάνειάς της κάτω από το φως της ημέρας ή της νύχτας, αλλά ικανοποιούσε τις ανάγκες για επιβίωση, κατανάλωση, επικοινωνία και συμβάλλοντας καθοριστικά στη γένεση πολιτισμού.
Έτσι, η ακτή και η παράκτια ζώνη αποτελούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό χώρο, κρίσιμο για τον ανθρώπινο πολιτισμό και ευαίσθητο σε πολλά επίπεδα. Ο σχεδιασμός για τις παράκτιες περιοχές απαιτεί την κατανόηση αυτού του ιδιαίτερου περιβάλλοντος και τον προεκτάσεων του στη σύγχρονη κοινωνική και οικονομική εξέλιξη.
Studio II: New public space at the old ship yard, © SUDESCO 2013
Το εντατικό πρόγραμμα Sustainable Design in Coastal Areas – SUDESCO 2013 διοργανώθηκε στο διάστημα 22/7/13-3/8/13 από το Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Frederick σε συνεργασία με πέντε άλλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Politecnico di Milano, Universitat Politècnica de Catalunya, University of Brighton, University of Applied Sciences Leipzig), με τη χρηματοδότηση του προγράμματος δια βίου μάθησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η παρουσίαση των προτάσεων έγινε στις 3 Αυγούστου 2013 σε ανοικτή εκδήλωση στο Δημαρχείο Λεμεσού στην παρουσία του Δημάρχου Ανδρέα Χρίστου, δημοτικών συμβούλων και κοινού.
Studio III: Garyllis stream regeneration, © SUDESCO 2013
Το εργαστήριο εστίασε σε κρίσιμα θέματα που αφορούν το μέλλον των παράκτιών περιοχών και ειδικότερα των αστικών παράκτιων μετώπων τόσο σε επίπεδο πολεοδομίας και αστικού σχεδιασμού, όσο και σε επίπεδο κατασκευών και σχεδιασμού του δημόσιου χώρου. Η προσέγγιση που αναπτύχθηκε εστιάζει στην απαίτηση για αειφορία σε τρία επίπεδα. Επιδιώκεται, διασφάλιση της ποιότητας του παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος, διασφάλιση της πρόσβασης και της θέασης προς τη θάλασσα ως δημοσίου αγαθού, ανάδειξης του συγκριτικού πλεονεκτήματος της ακτής προς όφελος της τοπικής οικονομίας.
Για την προετοιμασία του προγράμματος εργάστηκε μεθοδικά μια διευρυμένη ομάδα καθηγητών και φοιτητών από το Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Frederick σε συνεργασία με τα ξένα πανεπιστήμια.
Το πρόγραμμα περιλάμβανε ανοικτές διαλέξεις στο κοινό με θέματα σχετικά με: το ρόλο των ακτών στην ανάπτυξη των κυπριακών πόλεων, τον πολεοδομικό και τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό στις παράκτιες περιοχές, την αρχιτεκτονική κληρονομιά και τις κατασκευές στο θαλάσσιο περιβάλλον, όπως επίσης και με ειδικευμένα θέματα ακτομηχανικής, περιβαλλοντικής μηχανικής και διαχείρισης του τοπίου. Παράλληλα, οι συμμετέχοντες επικεντρώθηκαν σε μια σειρά από εργαστήρια σχεδιασμού που διερεύνησαν τις δυνατότητες περιβαλλοντικής, κοινωνικής και οικονομικής αειφορίας στην παράκτια ζώνης της Λεμεσού.
Studio IV: Maritime museum on the coast, © SUDESCO 2013
Τα εργαστήρια σχεδιάστηκαν ώστε οι συμμετέχοντες να ασχοληθούν με τις πραγματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Λεμεσός στο δυτικό παραλιακό της μέτωπο. Οι ιδέες και οι προτάσεις που παράχθηκαν αποτελούν μια ανταπόδοση της φιλοξενίας προς την πόλη και την τοπική κοινωνία από τους συμμετέχοντες του SUDESCO 2013.
Με βάση αυτό το σκεπτικό, οι πενήντα μεταπτυχιακοί και προπτυχιακοί φοιτητές αρχιτεκτονικής, πολεοδομίας και αρχιτεκτονικής τοπίου, μαζί με 17 καθηγητές και άλλους ειδικούς σε θέματα σχεδιασμού στις ακτές, εργάστηκαν για δύο εβδομάδες στις εγκαταστάσεις του Frederick Λεμεσού. Στο διάστημα αυτό, οι φιλοξενούμενοι, που διέμεναν στο ιστορικό κέντρο της πόλης, περπάτησαν, ποδηλάτησαν, κολύμπησαν, έζησαν για αρκετές μέρες την πόλη και την ακτή της, ενώ έρχονταν συχνά σε επαφή με κατοίκους και με τοπικούς φορείς προσπαθώντας να πιάσουν το σφυγμό της πόλης.
Studio V: Carob store revival and re-use, © SUDESCO 2013
To SUDESCO 2013 επικεντρώθηκε στον σχεδιασμό στην περιοχή μεταξύ του νέου λιμανιού και της μαρίνας, που χαρακτηρίζεται από απομόνωση και υποβάθμιση. Παρόλα αυτά η περιοχή βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής των λεμεσιανών όσον αφορά τη μελλοντική της ανάπτυξη, λόγω της μετακίνησης των ιστορικών βιομηχανιών, αλλά και των δυνατοτήτων που δίνουν οι μεγάλες κενές επιφάνειες δίπλα στη θάλασσα.
Οι συμμετέχοντες, μέσα από οργανωμένες επισκέψεις, κατέγραψαν και αξιολόγησαν την αξία και το δυναμικό της περιοχής, τόσο όσον αφορά στην ιδιαίτερη ταυτότητα και στα περιβαλλοντικά της χαρακτηριστικά, όσο και στις δυνατότητες αξιοποίησής της προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.
Ο χώρος του καρνάγιου, τα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής κτήρια βιομηχανικής κληρονομιάς, οι εκβολές του Γαρύλλη, το διάσπαρτο πράσινο, καθώς και οι κάτοικοι και οι χρήστες της παράκτιας ζώνης, δημιουργούν ένα ιδιαίτερα μοναδικό σκηνικό, η ανάδειξη του οποίου μπορεί να άρει την απομόνωση της συγκεκριμένης περιοχής και να τη μετατρέψει σε ένα νέο πόλο έλξης της πόλης.
Τελική Έκθεση στο Δημαρχείο Λεμεσού 3.8.2013, © SUDESCO 2013
Η διαδικασία επεξεργασίας προτάσεων και ιδεών αφορούσε πέντε παράλληλα, αλλά συνδεδεμένα εργαστήρια σχεδιασμού (studio):
(α) City – Sea suture ένα όραμα για την περιοχή: με κεντρικό ζήτημα τη διαχείριση της σχέσης πόλης – θάλασσας σε πολεοδομικό επίπεδο.
(β) New public space at the old ship yard: που επικεντρώθηκε στην παράκτια ζώνη και το καρνάγιο μέσα από την απαίτηση για περισσότερο δημόσιο χώρο και επαφή του κάτοικου και του επισκέπτη με τη θάλασσα.
(γ) Garyllis stream regeneration: που αφορούσε στην ανάπλαση των εκβολών του χείμαρρου Γαρύλλη, συνδέοντας τις περιοχές κατοικίας με τη θάλασσα μέσα από την ανάπτυξη του πρασίνου και των υφιστάμενων μικροκαλλιεργειών.
(δ) Maritime museum on the coast: που συζήτησε ένα ευαίσθητο θέμα, αυτό του σχεδιασμού κτηρίου επί της ακτογραμμής.
(ε) Carob store revival and re-use: που πειραματίστηκε με την αρχιτεκτονική κληρονομιά στην ακτή και πρότεινε την ανάπλαση ενός μοντερνιστικού διατηρητέου κελύφους επί της ακτής.
Το κάθε εργαστήριο περιλάμβανε φοιτητές από όλα τα ιδρύματα που συμμετείχαν στο SUDESCO, ενώ μέσα από τις διαφορετικές κλίμακες σχεδιασμού και τη θεματολογία ενθαρρύνθηκε η διεπιστημονικότητα και η ανταλλαγή γνώσης και εμπειρίας.
Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα:
