ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΛΗΣ

2010 | Τμήμα Αρχιτεκτονικής Πανεπιστημίου Κύπρου

Διπλωματική Εργασία | Επιβλέπων : Δρ. Σωκράτης Στρατής

Γενικό Πλαίσιο πρότασης, © Γ. Καλλής

Η πρόταση έχει ως στόχο την παρουσίαση μιας εκδοχής της μελλοντικής πόλης της Αμμοχώστου στην περίπτωση που η για 36 χρόνια μη προσβάσιμη περιοχή των Βαρωσιών ανοίξει προς επανάχρηση. Σκοπός δεν είναι να φανεί μια πρόταση για μιαν εκ βάθρων ανοικοδόμηση της πόλης με ένα καινούργιο πολεοδομικό σχεδιασμό, αλλά ούτε η επαναφορά της πόλης στην προ-1974 κατάσταση. Πρόκειται ουσιαστικά για μια εξέλιξη της ισχύουσας κατάστασης, τόσο στο μη-προσβάσιμο κομμάτι, όσο και στην πόλη όπως λειτουργεί σήμερα, που, μέσα από τον τρόπο που η πόλη έχει αναλυθεί, προβάλλεται ένα εναλλακτικό σενάριο για την επανακατοίκηση και επαναλειτουργία της. Μια «επόμενη Αμμόχωστος» [next_famagusta] που ως επόμενη διαδέχεται μια προηγούμενη χωρίς όμως να την παραβλέπει και ταυτόχρονα προετοιμάζει το έδαφος για άλλες επόμενες εκδοχές της. Η έννοια του «επόμενου» [next] δεν περιορίζεται σε μια γραμμική χρονική φάση, αλλά χρησιμοποιείται για να επαναπροσδιορίσει, να αμφισβητήσει και να επανακαθορίσει δεδομένα σε σχέση με την πόλη της Αμμοχώστου αλλά και με τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται οι αστικές περιοχές στην Κύπρο.

Διάγραμμα επεμβάσεων στις υφιστάμενες υποδομές, © Γ. Καλλής

Ο επαναπροσδιορισμός στον τρόπο επέμβασης προϋποθέτει και έναν εναλλακτικό τρόπο καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης. Επομένως, η καταγραφή αυτή έγινε βάσει επάλληλων στρωμάτων που περιγράφουν δυναμικές σχέσεις ανάμεσα σε φυσικά χαρακτηριστικά της πόλης. Η επέμβαση ως εκ τούτου θα περιορίζεται στην διαφοροποίηση ενός από αυτών των στρωμάτων σχέσεων, που ως αποτέλεσμα θα επηρεάσει τις σχέσεις στα υπόλοιπα στρώματα της πόλης. Συγκεκριμένα, έχει επιλεχθεί η σχέση της πόλης με τη φύση ως το δυναμικό στρώμα μέσα στο το οποίο θα δρα η κάθε παρέμβαση και μέσω αυτής θα επηρεάζεται η πόλη στο σύνολό της. Η υφιστάμενη σχέση της Αμμοχώστου με τη φύση, σε συνδυασμό με προηγούμενες εποχές, αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόκληση, ιδιαίτερα σήμερα που οι συζητήσεις περί οικολογίας, αειφόρου ανάπτυξης, «πράσινων» πολιτικών και ευαισθητοποίησης ως προς το φυσικό περιβάλλον βρίσκονται σε μεγάλη έξαρση.

Εφαρμογή επέμβασης: «επόμενη» κατοικία 1, © Γ. Καλλής

Μιλώντας για επεμβάσεις στη σχέση της πόλης με τη φύση, χρειάζεται μια επανεξέταση του όρου «φυσικό» και μέχρι πού φτάνουν τα όρια του φυσικού περιβάλλοντος όπως το αντιλαμβανόμαστε σήμερα. Ο γενικά αποδεκτός και επικρατής ορισμός της φύσης μιλά για ένα περιβάλλον σε αρχαϊκή μορφή υπόστασης, χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση ή την προσθήκη οτιδήποτε του τεχνητού. Σήμερα όμως μπορεί να υποστηριχθεί πως η έννοια του φυσικού περιβάλλοντος έχει διευρυνθεί και έχουν θολώσει τα όρια ανάμεσα στο άνθρωπο-δημιούργητο και το φυσικά-δημιουργητό περιβάλλον. Η σημερινή «φύση» στην εποχή της νανοτεχνολογίας δεν αποτελείται μόνο από χλωρίδα, πανίδα, γεωλογία κλπ, αλλά μάλλον η σημερινή τεχνολογία έχει γίνει τόσο ακατάληπτη και ανεξέλεγκτη που αποτελεί από μόνη της μιαν άλλη «φύση». Μιαν «επόμενη» φύση που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συμβιώνει με την παλαιότερη. Με αυτό το σκεπτικό, η περίπτωση της Αμμοχώστου αποτελεί ένα υβρίδιο φυσικών περιβαλλόντων. Είναι δύσκολο να πει κανείς ποιό είναι το παλαιότερο «φυσικό»  περιβάλλον της πόλης αφού είναι η παλιά, «αυθεντική» φύση που έχει καταστήσει την πόλη εκτός λειτουργίας κρίνοντας απαραίτητη μια ριζική ανοικοδόμησή της με κάποιο τρόπο.

Εφαρμογή επέμβασης: «επόμενος» δρόμος 1, © Γ. Καλλής

Έτσι, η μοναδική αυτή σχέση που υφίσταται αυτήν τη στιγμή στην Αμμόχωστο, αποτελεί το φίλτρο μέσα από το οποίο στήνεται το πρόγραμμα της πρότασης: Η επόμενη φύση της επόμενης Αμμοχώστου [next nature for a next Famagusta]. Με ποιό τρόπο δηλαδή η επανακατοίκηση της πόλης συμβαίνει ως μια προέκταση της υφιστάμενης κατάστασης, που δημιουργεί μια «επόμενη φύση» που περιμένει να κατοικηθεί;

Εφαρμογή επέμβασης: «επόμενος» δρόμος 2, © Γ. Καλλής

Εφαρμογή επέμβασης: «επόμενη» κατοικία 2, © Γ. Καλλής

Εφαρμογή επέμβασης: «επόμενος» δρόμος 3, © Γ. Καλλής

Εφαρμογή επέμβασης: «επόμενο» ξενοδοχείο 1, © Γ. Καλλής

Εφαρμογή δικτύου «επόμενης φύσης», © Γ. Καλλής

Χωροταξικό – σενάριο εφαρμογής, © Γ. Καλλής