Ομάδα Μελέτης: Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου

2015 | Πρόταση

Πάφος

Τοπογραφικό Πρότασης, © Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου

Η περιοχή του Μούταλλου και ιδιαίτερα η ζώνη γύρω από την υπό διαμόρφωση περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονη ιστορικότητα, αρχιτεκτονικό και γεωμορφολογικό ενδιαφέρον. Το γεγονός αυτό επηρέασε καθοριστικά τις συνθετικές αρχές της πρότασης. Στόχος ήταν η ενοποίηση των διαφορετικών περιοχών κατά μήκος μιας διαδρομής, η οποία εξασφαλίζει ίσα δικαιώματα προσπέλασης τόσο από πεζούς όσο και από τροχοφόρα, και η ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους.

Χώρος Στάθμευσης, © Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου

Η ανάγνωση της περιοχής σκιαγράφησε τρεις ξεχωριστές ταυτότητες χώρου. Το πρώτο τμήμα (οδός Φελάχογλου μέχρι την είσοδο χώρου στάθμευσης) χαρακτηρίζεται από κτίσματα με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον (τζαμί, εμπορικά και αρχοντικά κτίρια). Η δεύτερη ενότητα (χώρος στάθμευσης μέχρι την πλατεία) πλαισιώνεται από κτίρια μικρότερης κλίμακας με χαρακτηριστικά μιας ‘’λαίκής’’ αρχιτεκτονικής. Η απόληξη της διαδρομής (πλατεία μέχρι τις σπηλιές) ξεφεύγει από τον αστικό χαρακτήρα αφού έντονο στοιχείο διαμόρφωσης αποτελούν οι σπηλιές. Η ενοποίηση των τριών αυτων περιοχών έγινε μεσω του σχεδιασμού μιας ενιαίας σε χειρισμό και υλικότητα διαδρομής. Καθ’ όλο το μήκος της πορείας αναπτύσσονται χρωματικές νευρώσεις (κυβόλιθοι), οι οποίες καθώς διασταυρώνονται με τις τρεις κομβικές περιοχές (χώρος στάθμευσης/ πλατεία/ σπηλιές) ξετυλίγονται δίνοντας επιμέρους διαμορφώσεις. Έτσι οι δραστηριότητες κάθε χώρου ενοποιούνται μέσω της διαδρομής.

Τομή Χώρου Στάθμευσης, © Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου

Στην ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του τόπου συνέβαλαν οι ακόλουθοι χειρισμοί. Στο ιστορικό κομμάτι προτείνεται η συντήρηση και ανάδειξη των πέτρινων όψεων και ξύλινων κουφωμάτων. Στη ζώνη με τα κτίρια μικρότερης κλίμακας γίνεται αντικατάσταση των υφιστάμενων κουφωμάτων με ξύλινα και οι όψεις δημιουργούν ένα ενιαίο μέτωπο μέσω της εφαρμογής ενός ομοιόμορφου χρώματος. Η περιοχή της πλατείας αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο. Αφαιρούνται οι ευτελείς κατασκευές και ενοποιούνται χρωματικά τα μέτωπα της. Όσον αφορά το φυσικό τοπίο των σπηλιών η ανάδειξη του δυναμικού χαρακτήρα επιτυγχάνεται μέσω της στρατηγικής τοποθέτησης των στοιχείων φύτευσης, τα οποία καθορίζουν επιμέρους πορείες και χώρους μεταξύ του αστικού ιστού και του μετώπου των σπηλιών. Συμπληρωματικά των πιο πάνω έρχεται να προστεθεί η ίδια η διαδρομή, καθώς οι νευρώσεις οι οποίες απλώνονται καθ’ όλο το μήκος της, δημιουργούν πλατώματα απέναντι από τις όψεις αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, υποδεικνύοντας στον επισκέπτη την κατάλληλη θέση ώστε να παρατηρήσει το ‘έκθεμα’. Ανάλογος χειρισμός εφαρμόζεται στο χώρο των σπηλιών όπου δημιουργούνται τα κατάλληλα πλατώματα ώστε ο χρήστης να θαυμάσει την ομορφιά του τοπίου.

Φωτορεαλιστικό Χώρου Στάθμευσης, © Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου

Η όλη διαδρομή διαμορφώνεται στη λογική του αστικού κοινόχρηστου χώρου (shared space). Η έννοια αυτή καταργεί την αποκλειστική παρουσία οχημάτων στο οδόστρωμα παρέχοντας έτσι περισσότερο χώρο στους πεζούς με την κατοχύρωση του δικαιώματος για κοινή διεκδίκηση του αστικού χώρου, από πεζούς και αυτοκίνητα. Η κατάργηση ουσιαστικά των ορίων των περιοχών πεζού και οχημάτων εξαλείφει το πρόβλημα των πολύ στενών πεζοδρομίων που παρατηρείται. Ταυτόχρονα δημιουργεί κατάλληλες συνθήκες διακίνησεις των ΑΜΕΑ αφού πλέον αναφερόμαστε σε μια ενιαία διαμορφωμένη διαδρομή χωρίς υψομετρικές διακυμάνσεις. Η δημιουργία ενός αστικού ιστού τον οποίο διεκδικούν ισότιμα τόσο τα οχήματα αλλά και οι πεζοί, λειτουργεί θετικά στη συνέιδηση των πολιτών, ενθαρρύνοντας έτσι την παρουσία τους στον αστικό χώρο.

Πλατεία, © Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου

Το νέο προτεινόμενο αστικό δίκτυο που αναπτύσσεται εντός της περιοχής μελέτης, ενσωματώνει οπτικές και «λειτουργικές» συνδέσεις καθ΄όλο το μήκος του με τον άμεσα και έμμεσα συσχετισμένο ιστό. Συγκεκριμένα, η επέκταση της διαδρομής νότια προς το Χάνι του Ιμπραήμ, θεωρείται ένα από τα πλέον σημαντικά μελλοντικά σχέδια, δημιουργώντας έτσι ένα συνεχές δίκτυο ανεμπόδιστης περιδιάβασης και συγκροτημένου σχεδιασμού. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται και η βέλτιστη ένταξη του ποδηλατοδρόμου που αναπτύσσεται και τερματίζει ,σήμερα, νοτιοδυτικά της αφετηρίας της διαδρομής. Οι συνθετικοί χειρισμοί όσον αφορά το συσχετισμό της αφετηρίας και του τέρματος της διαδρομής, με τον γειτνιάζοντα ιστό, αφορούν νοτιοδυτικά τη συνέχεια του ποδηλατοδρόμου εντός της διαδρομής και κατάληξή του βορειοδυτικά στο χώρο των σπηλιών.

Τομή Πλατείας, © Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου

Σήμερα, λόγω του κεκλιμένου εδάφους που χαρακτηρίζει την περιοχή, οι φυσικές κλίσεις που ακολουθούνται σε μεγάλο βαθμό και στην συγκεκριμένη πρόταση, μετατρέπονται σε συνθετικά στοιχεία του κάθε χώρου. Υπερτονίζονται τοπικά με διαβαθμίσεις και παρέχουν τη δυνατότητα περαιτέρω ανάβασης του πεζού σημειακά, προς καθορισμένα σημεία θέασης, επιτυγχάνοντας έτσι τις οπτικές συνδέσεις. Στο χώρο στάθμευσης αυτό μεταφράζεται ως ένα χωρικό αντικείμενο που εμπεριέχει τους χώρους υγιεινής, και εκθέτει το χρήστη σε πανοραμική θέα, μέχρι και την πλατεία. Το ίδιο προκύπτει με την ανάβαση του πεζού στο ψηλότερο σημείο της πλατείας, όπου και εξασφαλίζεται πανοραμική θέα προς το τζαμί. Στην περίπτωση των σπηλιών, ο χαρακτήρας των τριών χωρικών αντικειμένων ανταποκρίνεται στον αντίστοιχο του χώρου στάθμευσης, με θέα πλέον της πόλης και θάλασσας.

Φωτορεαλιστικά Πλατείας, © Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου

Μία ακόμη καίρια συνθετική παράμετρος, αποτελεί η τοπιοτέχνηση, η οποία εστιάζει κυρίως σε ποικιλίες ιδανικές για το κλίμα της Πάφου, όπως είναι το δέντρο «Φλόγα του Δάσους» και η «κουμαριά του Ακάμα», ενώ παράλληλα προτείνει τη μεταφύτευση υφιστάμενων δέντρων της πλατείας Ισμετ Ινουνου. Συγχρόνως, βελτιώνει το μικροκλίμα των περιοχών και ενισχύει τη βιοποικιλότητά τους μέσω της τοποθέτησης αρωματικών θάμνων, ιδιαίτερα στο χώρο των σπηλιών. Μέρος των προτεινόμενων θέσεων φύτευσης, λειτουργεί και ως παραλήπτης των ομβρίων υδάτων της κάθε περιοχής και παροχέας σκίασης. Η στρατηγική τοποθέτησή τους μαζί και με το χαμηλό κόστος συντήρησης αποτελούν τις επι μέρους αρχές που ακολουθήθηκαν συνθετικά.

Σπηλιές, © Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου

Τομή Σπηλιές, © Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου

Φωτορεαλιστικό Σπηλιές, © Κατερίνα Γαλακτίου, Ανδριανή Σούζου