Image Image Image Image Image Image Image Image Image Image
Scroll to top

Top

ΑΣΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ – URBAN EQUILIBRIUM, Το Θερινό Εργαστήρι του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου στο Πανεπιστήμιο «Νεάπολις» Πάφου

ΑΣΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ – URBAN EQUILIBRIUM, Το Θερινό Εργαστήρι του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου στο Πανεπιστήμιο «Νεάπολις» Πάφου

των Δημήτρη Αντωνίου, Γιώργου Αρτόπουλου, Μιχάλη Σιούλα

2013 | Πάφος | Αναδημοσίευση* 

 

Η πρώτη συνάντηση, © Χάρης Σολωμού

Η πρώτη συνάντηση, © Χάρης Σολωμού

Το φετινό εργαστήριο του Συλλόγου που συνδιοργανώθηκε με τη Σχολή Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστήμιου Νεάπολις Πάφου, υπό την επιμέλεια και επίβλεψη των Δ. Αντωνίου, Γ. Αρτόπουλου και Μ. Σιούλα, ασχολήθηκε με ζητήματα που άπτονται του δημόσιου χώρου της πόλης, διερευνώντας εναλλακτικές λύσεις σχεδιασμού και κατασκευής αστικού εξοπλισμού. Οι συμμετέχοντες του εργαστηρίου σε αυτό το πλαίσιο εκτός των άλλων κατέγραψαν υφιστάμενα αντικείμενα αστικού εξοπλισμού, που έχουν κατασκευαστεί και τοποθετηθεί στο κέντρο της πόλης της Πάφου, για να αντιληφθούν τα προβλήματα και τις ελλείψεις που παρατηρούνται σχετικά με το θέμα.

Οι μεγαλύτερες προκλήσεις κατά την προετοιμασία του εργαστηρίου ήταν η διαχείριση του μεγάλου αριθμού των συμμετεχόντων, οι οποίοι υπερέβαιναν τους πενήντα και η επιλογή του θέματος που έπρεπε να είναι σχεδιαστικά ελκυστικό, και συγχρόνως χρήσιμο για την πόλη της Πάφου. Η προσπάθεια εύρεσης μιας ισορροπίας μεταξύ ζητημάτων σχεδιασμού και κατασκευής, που άπτονται της κατοίκησης του δημόσιου χώρου της πόλης, σε συνάρτηση με διάφορες παραμέτρους που έθεταν τα υλικά και περιορισμούς που δημιουργούσε η φύση του εργαστηρίου μας οδήγησε στην επιλογή του τίτλου “Αστική Ισορροπία – Urban Equilibrium”. Αυτός αντανακλάται και στην έρευνα που διεξήχθηκε σε όλες τις κλίμακες, από την αναζήτηση της ισορροπίας σε μια πόλη με σοβαρές ελλείψεις σχεδιασμένου αστικού εξοπλισμού, έως την αναζήτηση της ισορροπίας στις επιλογές υλικών και λεπτομερειών. Έτσι ανέκυψε η ανάγκη ενός προκαταρκτικού σταδίου πολλών δοκιμών με στόχο τον καθορισμό των παραμέτρων που θα εξέταζε το εργαστήριο, καθώς και των περιορισμών που θα λάμβανε υπόψη του. Η διαδικασία του “trial and error” βοήθησε στο εν λόγω στάδιο ώστε να γίνει κατορθωτή η κατάλληλη προετοιμασία.

Πανοραμική άποψη του χώρου εργασίας των ομάδων, © Ελένη Οικονομίδου, Στέφανη Γεωργίου

Πανοραμική άποψη του χώρου εργασίας των ομάδων, © Ελένη Οικονομίδου, Στέφανη Γεωργίου

Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου προέκυψαν νέες προκλήσεις, καθώς οι διαφορετικές εμπειρίες και δεξιότητες των φοιτητών και νέων αρχιτεκτόνων που συμμετείχαν από 15 διαφορετικά πανεπιστήμια έπρεπε να βρουν ένα κοινό τόπο. Στην καθημερινή αυτή μάχη, βοηθός ήταν η «διδασκαλία» του θέματος με κοινά κατανοητούς όρους και η ύπαρξη πολλών ομάδων με διακριτούς στόχους ώστε να δοθεί η δυνατότητα να εξεταστεί το θέμα σε βάθος.

Οι μαθησιακοί στόχοι του εργαστηρίου ήταν πολλαπλοί. Για πρώτη φορά φέτος και λόγω και της μεγάλης συμμετοχής επιχειρήθηκε η παράλληλη λειτουργία δύο εργαστηρίων, ενός σχεδιαστικού και ενός κατασκευαστικού. Η ομάδα κατασκευής ασκήθηκε στη φυσική κλίμακα και τις πραγματικές παραμέτρους συνδέσεων, συναρμολόγησης, αντοχής και ποιότητας φινιρισμάτων. Η ομάδα σχεδιασμού επεξεργάστηκε εκδοχές της πρωτότυπης κατασκευής και παράλληλα σχεδίασε νέες ιδέες με βάση τους περιορισμούς που έθετε η κατασκευή και το φετινό θέμα του εργαστηρίου. Σε συνεργασία με τις άλλες ομάδες επιλέχθηκαν τα σημεία της πόλης για τις προτεινόμενες επεμβάσεις, και συγκεκριμένα σε συνεργασία με την ομάδα κατασκευής επιλέχθηκαν οι κατάλληλοι μέθοδοι και υλικά για τη φυσική υλοποίηση αυτών των παραλλαγών.

Η ομάδα των μακετών εργασίας, © Ελένη Οικονομίδου, Στέφανη Γεωργίου

Η ομάδα των μακετών εργασίας, © Ελένη Οικονομίδου, Στέφανη Γεωργίου

Η διερεύνηση της σχέσης του σχεδιασμού με την κατασκευή και η αλληλεπίδρασή τους, που είναι βασικό ζητούμενο στη δουλειά του αρχιτέκτονα, αποτέλεσε κύριο στόχο του εργαστηρίου. Τα ερωτήματα που έθεσε το φετινό εργαστηρίο ήταν πολλαπλά:

• Ποιες είναι οι παράμετρες σχεδιασμού ενός τέτοιου θέματος (οικονομία, ελαφρότητα, αντοχή, κλπ.);

• Σε πόσες κλίμακες πρέπει να εργάζεται ο αρχιτέκτονας συγχρόνως (αστικός ιστός, σχεδιασμός, λεπτομέρεια);

• Ποιες είναι οι επιπτώσεις των αλλαγών στο σχεδιασμό κατά τη διάρκεια της κατασκευής και πως αντιμετωπίζονται με βάση την κρίση του αρχιτέκτονα κάθε φορά;

• Πόσο σημαντική είναι η συνεργασία των διαφορετικών ομάδων με στόχο το κοινό αποτέλεσμα;

• Τι προσφέρει η εξειδικευμένη εργασία κάθε ομάδας στο σύνολο και πόσο αυτόνομα μπορεί να γίνει;

• Σε ποιο σημείο πρέπει να φτάσει ο σχεδιασμός ώστε να μπορεί να υλοποιηθεί στο χρόνο που υπάρχει και πόσο κρίσιμη είναι η κατασκευαστική γνώση σε έναν αρχιτέκτονα όταν σχεδιάζει;

• Σε ποιο βαθμό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις ιδιότητες των υλικών (φυσικών και τεχνητών) και ποια είναι τα τοπικά υλικά και δυνατότητες κατασκευής που έχουμε στη διάθεσή μας;

• Πόσο οικολογική μπορεί να γίνει η πρόταση και τι θα προσφέρει στη διαμόρφωση μικροκλίματος στην πόλη; Και τέλος,

• Tι θα μπορούσε να προσφέρει σε συμβολικό και θεωρητικό επίπεδο μια τέτοιας κλίμακας παρέμβαση στην πόλη;

Συνάντηση παρουσίασης προόδου στην ομάδα σχεδιασμού, © Ελένη Οικονομίδου, Στέφανη Γεωργίου

Συνάντηση παρουσίασης προόδου στην ομάδα σχεδιασμού, © Ελένη Οικονομίδου, Στέφανη Γεωργίου

Το θερμό κλίμα και ο δυνατός ήλιος της Πάφου λειτουργούν ως ανασταλτικός παράγοντας στην πρόθεση των κατοίκων να διακινηθούν πεζοί στην πόλη και γι’αυτό το λόγο κρίθηκε αναγκαία η εγκατάσταση κατασκευών σαν αυτών που πρότεινε το εργαστήριο, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους κατοίκους, περαστικούς και επισκέπτες να προστατευτούν από τον ήλιο. Οι πεζοί στην Πάφο βρίσκονται ήδη σε μια μειονεκτική θέση, λόγω του περιορισμένου δικτύου πεζόδρoμων και των στενών, προβληματικών, πεζοδρομίων. Η παραπάνω κατάσταση επιδρά αρνητικά στην “ζωή” της πόλης και στην επαφή των κατοίκων της.

Από τις εργασίες κατασκευής, © Ελένη Οικονομίδου, Στέφανη Γεωργίου

Από τις εργασίες κατασκευής, © Ελένη Οικονομίδου, Στέφανη Γεωργίου

Η κατασκευή του φετινού εργαστηρίου συνδυάσε χρήσεις που ποικίλουν ανάλογα με τις ανάγκες του χώρου τοποθέτησης. Για παράδειγμα, το πρωτότυπο που παρουσιάστηκε προσφέρει τη δυνατότητα στέγασης, ενημέρωσης (info-point), καθιστικού και χώρου στάθμευσης ποδηλάτων (bike-stand). Οι συμμετέχοντες σε αυτό το πλαίσιο επιδίωξαν την παραγωγή ενός αστικού επίπλου ως μια παρέμβαση στον υφιστάμενο δημόσιο χώρο της Πάφου και πρότεινε ένα νέο μοντέλο οργάνωσης που βελτίωνε την περιπατητική εμπειρία των χρηστών της, με στόχο την  αναβάθμιση του δημόσιου χώρου της,  εν αναμονή και της ανακήρυξης της σε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, το 2017.

Από τις εργασίες κατασκευής, © Χάρης Σολωμού

Από τις εργασίες κατασκευής, © Χάρης Σολωμού

Για την παραπάνω κατασκευή επιλέχθηκε η χρήση της αντικολλητής ξυλείας, και συγκεκριμένα marine plywood, και συρματόσχοινων, τα οποία επέτρεψαν τη καμπύλωση των τμημάτων και την τοποθέτησή τους σε μια δυναμική ισορροπία με την βάση της κατασκευής, μέσω της προσθήκης εντατήρων. Στόχος του εργαστηρίου ήταν η αξιοποίηση των ιδιοτήτων της αντικολλητής ξυλείας και ο πειραματισμός. Επίσης χρησιμοποιήθηκε φυσική ξυλεία πεύκου σε διάφορες διατομές με την επιπρόσθετη τοποθέτηση δοκοθηκών για την καλύτερη στατική λειτουργία της βάσης. Η ελαφρότητα αποτέλεσε μια από τις βασικές παραμέτρους με στόχο την οικονομία της κατασκευής και την ανάδειξη των δυνατοτήτων που προσφέρει το ξύλο ως δομικό στοιχείο. Ο πειραματισμός με την ευκαμψία της αντικολλητής ξυλείας αποτέλεσε ένα ουσιαστικό στάδιο του σχεδιασμού καθώς η ευλυγισία του plywood επιτρέπει την ελεγχόμενη καμπύλωση του, ώστε η γεωμετρία των τμημάτων αντικολλητής ξυλείας να αποτελέσει μέρος της συνθετικής διαδικασίας. Τέλος ο ρόλος και ο σχεδιασμός των συνδέσεων των τμημάτων του ξύλου αποτέλεσε αντικείμενο διερεύνησης, συζήτησης και διαδραστικού πειραματισμού με τα ίδια τα υλικά.

Το πολύ-χρηστικό αντικείμενο σε χρήση, © Δημήτρης Αντωνίου

Το πολύ-χρηστικό αντικείμενο σε χρήση, © Δημήτρης Αντωνίου

Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε 8 ομάδες εργασίας και ανέλαβαν την ευθύνη για την ολοκλήρωση των επιμέρους εργασιών της κατασκευής, συνεργαζόμενες μεταξύ τους και προσφέροντας η καθεμιά από την δική της οπτική γωνία και δράση στους προβληματισμούς, που έθεσε το εργαστήριο. Πιο αναλυτικά, μία από τις ομάδες πειραματίστηκε με τον σχεδιασμό της κατασκευής και την εξέλιξη διάφορων παραλλαγών, οι οποίες προσαρμόστηκαν κατάλληλα σε επιλεγμένα σημεία της πόλης. Παράλληλα, η ομάδα τεκμηρίωσης έθεσε κάποιους θεωρητικούς προβληματισμούς περί αστικού περιβάλλοντος και της μελλοντικής ανάπτυξης της πόλης. Η ομάδα φωτογραφίας και βίντεο, κατέγραψε την διαδικασία εξέλιξης τόσο της κατασκευής όσο και των σχεδιαστικών παραλλαγών, καθώς και της πορείας εργασιών της κάθε ομάδας. Η ομάδα αναπαραστάσεων παρήγαγε τρισδιάστατες ψηφιακές απεικονίσεις των διαφόρων παραλλαγών ενταγμένων στην εκάστοτε περιοχή της Πάφου, όπου έκρινε σκόπιμη την επέμβαση. Η ομάδα τελικής παρουσίασης συνέλεξε στοιχεία και γραφικό υλικό από όλες τις προηγούμενες ομάδες για την σύνθεση των πινακίδων παρουσίασης του εργαστηρίου σε μελλοντικές εκθέσεις. Η έβδομη ομάδα, η ομάδα διαδικτύου, παρουσίαζε καθημερινά τις εργασίες όλων των ομάδων μέσω της ιστοσελίδας του εργαστηρίου, η οποία φιλοξενούσε φωτογραφίες, σκίτσα, σχέδια και στιγμιότυπα της κατασκευής. Τέλος, η ομάδα κατασκευής ασχολήθηκε με την δημιουργία ενός πρωτότυπου σε πραγματικές διαστάσεις, το οποίο λειτούργησε ως ένα μοντέλο επίδειξης των δυνατοτήτων ένταξης της προτεινόμενης κατασκευής στους κοινόχρηστούς χώρους της Πάφου.

Άποψη λίγο πριν την ολοκλήρωση της κατασκευής, © Χάρης Σολωμού

Άποψη λίγο πριν την ολοκλήρωση της κατασκευής, © Χάρης Σολωμού

Οι συμμετέχοντες εργαζόμενοι κάτω από αυτούς τους περιορισμούς και εξετάζοντας διαφορετικές περιοχές για την κάθε παραλλαγή κατάφεραν να προτείνουν σε κάθε περίπτωση πολύ ενδιαφέρουσες λύσεις, τόσο όσον αφορά την ένταξη αυτών των κατασκευών στον αστικό ιστό της πόλης, όσο και στο τοπίο της περιοχής. Παράλληλα κατάφεραν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που παρέχει η αντικολλητή ξυλεία κυρίως σε ευκαμψία και τις δυνατότητες που παρέχει η φυσική, δημιουργώντας αρχιτεκτονικές προτάσεις, στις οποίες τα επιμέρους δομικά στοιχεία και οι επιφάνειες πλήρωσης δημιουργούν ενδιαφέρουσες συνθέσεις και γεωμετρίες, που δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στις πόλεις μας. Σε ορισμένες από αυτές τις προτάσεις οι συμμετέχοντες επιχείρησαν να χρησιμοποιούσουν δομικά στοιχεία της πόλης, όπως για παράδειγμα ελεύθερα στηθαία, που δεν εξυπηρετούσαν κάποια συγκεκριμένη χρήση για να εντάξουν σε αυτά τις κατασκευές τους, σκεπτόμενοι την οικονομία των υλικών και την ανάγκη που έχουν οι πόλεις, για αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις ακόμη και μικρής κλίμακας.

Από την έκθεση την ένατη μέρα (γιορτής) του εργαστηρίου, © Χάρης Σολωμού

Από την έκθεση την ένατη μέρα (γιορτής) του εργαστηρίου, © Χάρης Σολωμού

Η υλοποίηση αυτού του θέματος, οι άνετες συνθήκες εργασίας και διαμονής, λόγω και της μεγάλης συμμετοχής, δεν θα ήταν εφικτό να επιτευχθούν, χωρίς τη βοήθεια των χορηγών και υποστηρικτών του εργαστηρίου, τους οποίους ευχαριστούμε θερμά για τη συμβολή τους, που γίνεται ακόμη πιο σημαντική στην περίοδο κρίσης που διανύουμε.

Εκδηλώσεις χαράς στη λήξη του εργαστηρίου, © Χαράλαμπος Κανναβιάς

Εκδηλώσεις χαράς στη λήξη του εργαστηρίου, © Χαράλαμπος Κανναβιάς

Δημήτρης Αντωνίου

Επίκουρος καθηγητής Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού και Τεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου

Γιώργος Αρτόπουλος

Λέκτορας Αρχιτεκτονικής, Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου

Μιχάλης Σιούλας

Εντεταλμένος Λέκτορας Αρχιτεκτονικής, Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ FREDERICK

ΦΛΩΡΟΥ ΝΑΣΙΑ, ΑΝΔΡΕΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, ΑΝΔΡΕΟΥ ΜΑΡΙΝΑ, ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΗ, ΜΩΥΣΕΩΣ ΡΑΦΑΕΛΛΑ, ΣΟΛΩΜΟΥ ΧΑΡΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΠΟΣΤΕΚΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΡΕΝΟΣ, ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΣ, ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑ ΦΩΤΟΥΛΛΑ, ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ, ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΗ ΓΙΑΝΝΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΣΑΒΒΑΣ, ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΒΙΚΗ, ΑΝΑΞΑΓΟΡΟΥ ΣΩΣΑΝΝΑ, ΑΘΗΝΟΔΩΡΟΥ ΒΑΝΙΑ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΗ ΕΛΕΝΑ, ΤΙΜΟΘΕΟΣ ΑΛΕΞΗΣ, ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΜΕΛΙΝΑ, ΧΡΙΣΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΑ, ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΟΥ ΙΩΑΝΝΑ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΕΥΑ, ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΑΝΘΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΤΖΟΥΛΙΑΝΑ-ΜΑΡΤΣΕΛ, ΑΓΑΠΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΑΓΓΛΙΑΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ, ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ, ΠΑΠΑΛΛΑ ΡΑΦΑΕΛΑ, ΣΤΑΥΡΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ, ΛΙΑΣΙΔΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ, ΚΙΤΙΡΗ ΝΑΤΑΣΑ, ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΗΒΗ, ΑΧΝΙΩΤΗΣ ΑΝΕΞΑΝΔΡΟΣ, ΜΠΕΛΛΟΥ ΧΛΟΗ, ΣΑΒΒΑ ΜΙΚΑΕΛΛΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΑΝΤΩΝΗΣ, ΠΑΛΑΤΕ ΣΑΒΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙO ΝΕΑΠΟΛΙΣ ΠΑΦΟΥ

ΧΡΙΣΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ, ΛΙΑΣΣΙΔΗΣ ΙΩΑΚΕΙΜ, ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΙΣΜΗΝΗ, ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΙΑΝΝΗΣ, ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗ ΙΣΑΒΕΛΛΑ, ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ, ΜΠΟΖΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΡΑΦΑΕΛΑ, ΝΙΚΟΛΕΤΤΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ, ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΓΙΩΡΓΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ, ΑΥΓΟΥΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΗ, ΓΟΥΝΕΛΑ ΣΟΦΙΑ, ΜΑΚΡΗΣ ΦΟΙΒΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΛΟΝΙΚΗΣ

ΜΑΡΙΑ ΜΑΤΣΟΥΚΑ

ΧΟΡΗΓΟΙ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΕΣ

Δήμος Πάφου, ΕΤΕΚ, The Leptos Group, Sozos Iordanou & Son, S.Karayiannides Woodworks, Ελληνική Τράπεζα, Χατζηδημοσθένους Κατασκευές, G. Antoniou Construction, ANKA Construction & Developers, Φοίβος Μακρής & Υιοί Εργοληπτική, Στέλιος Πασχάλη, Domenica Group, ΜΕΞΠΟ Ξυλεία, Dulux I&C Logistics, Top Mug, Βασιλικός Wineries, Πέργαμον.

* Προηγούμενες Δημοσιεύσεις : Newsletter Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου, Ιούλιος 2013

 

Click to access the login or register cheese