Architect: Yiannis Papadopoulos

2012 | Proposal

Morphou

ΤΡΙΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ  –  Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός για την Ανέγερση Πολυδύναμου Πολιτιστικού κέντρου Δήμου Μόρφου στη Λευκωσία 

Αρχιτέκτων: Γιάννης Παπαδόπουλος

2012 | Πρόταση

Μόρφου

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ, © Γιάννης Παπαδόπουλος

ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Το κτίριο είναι σταυροειδούς διάταξης με κεντρικό αίθριο. Αυτή η καθαρή αρχετυπική δομή απαντά στα πολλαπλά ζητήματα του διαγωνισμού:

Κλίμακα: Το κτίριο αναπτύσσεται επάνω στο βασικό συνθετικό ίχνος του σταυρού. Έτσι η κεντρική κτιριακή μάζα βρίσκεται στο εσωτερικό του οικοπέδου και μόνο τα σκέλη του σταυρού εκτείνονται μέχρι τα όρια της οικοδομικής γραμμής. Με αυτόν τον τρόπο το κτίριο οπισθοχωρεί και παρακολουθεί την κλίμακα του γειτονικού περιβάλλοντος (ισόγειες κυρίως κατοικίες) αφού εμφανίζεται με τα μικρότερα και ευέλικτα σκέλη του στα μέτωπα των δρόμων συνεχίζοντας τους άξονες και τα μεγέθη της πόλης.

Υφιστάμενη φύτευση- προσαρμογή στο σχήμα του οικοπέδου: Τα σκέλη του κτιρίου αναπτύσσονται δυναμικά μέσα στο οικόπεδο αφήνοντας τα περισσότερα μεγάλα δέντρα ανέπαφα, παρακολουθούν και αξιοποιούν τις ακανονιστίες στο σχήμα του οικοπέδου.

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ , © Γιάννης Παπαδόπουλος

Δημόσιος χώρος: Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στο ζήτημα του χειρισμού του δημόσιου χώρου. Ο δημόσιος χώρος δεν διαχέεται ασαφώς προς το κτίριο. Αντίθετα οργανώνεται και διεισδύει μέσα σε αυτό με μια ήπια άνοδο (μεγάλη σκάλα) και καταλήγει στον αιθριακό χώρο, στην καρδιά του νέου κτιρίου καθιστώντας τον αναπόσπαστο κομμάτι του. Ωστόσο το αίθριο διαμορφώθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να ανοίγεται με ελεγχόμενο τρόπο προς το δρόμο και να λειτουργεί αποκαλυπτικά για τον επισκέπτη αφού δεν είναι πρόδηλη η παρουσία του. Με αυτόν τον τρόπο – ενώ είναι δημόσιο και ανοιχτό στη γειτονιά, αποκτά μια εσωτερικότητα για τους δημότες. Προσεγγίζεται δηλαδή η αρχετυπική περίκλειστη μορφή του αιθρίου που είναι το κατεξοχήν σύμβολο συλλογικότητας και ιδιαίτερα εδώ, ενεργοποιητής της συλλογικής μνήμης. Επίσης το φιλτράρισμα του χώρου σε σχέση με τον εντελώς ανοιχτό δημόσιο χώρο, τον καθιστά κατάλληλο για μια ποικιλία δραστηριοτήτων: διαλέξεις , υπαίθριες εκθέσεις, εκδηλώσεις κ. α ). Το κτίριο στην εξωτερική του πλευρά δημιουργεί μεγάλες διευρύνσεις με πράσινο (υφιστάμενα και νέα δέντρα) προσφέροντας στην πόλη και ιδιαίτερα στο γειτονικό περιβάλλον ένα σημαντικό δημόσιο χώρο πρασίνου.

Δυναμική παρουσία: Σε συμπληρωματική σχέση με το αίθριο – που αποτελεί τον πυρήνα της συλλογικής μνήμης και άρα τη σχέση με το παρελθόν – τα σκέλη του σταυρού στρέφονται – «στοχεύουν»- με δυναμισμό (σε pilotis και με προβόλους) με μεγάλα ανοίγματα προς την πόλη , προς το μέλλον και προς «το δρόμο της επιστροφής».

Ανάπτυξη σε δύο φάσεις: Για την δυνητική κατασκευή του κτιρίου σε δύο φάσεις, αξιοποιήθηκε η ιδιότητα της σταυροειδούς δομής να επεκτείνει φυσικά και ανεμπόδιστα τα σκέλη της. Συνεπώς με την ολοκλήρωση της Α΄ φάσης έχει ήδη εξασφαλιστεί για το κεντρικό κτίριο λειτουργική, κατασκευαστική, μορφολογική και συμβολική αυτονομία. Για την κατασκευή της δεύτερης φάσης γίνεται απλώς επέκταση του βορινού σκέλους του προς το οποίο υπάρχει άμεση πρόσβαση από το δρόμο για τα συνεργεία του εργοταξίου.

Κατόψεις σταθμών +0.00,-2.60- Τομές Α-Α,Β-Β, © Γιάννης Παπαδόπουλος

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Προσβάσεις: Η βασική πρόσβαση στο κτίριο γίνεται από μια κεντρική μεγάλη κλίμακα που με πολύ ομαλή κλίση οδηγεί από τη στάθμη του δρόμου στο κεντρικό αίθριο. Εκεί βρίσκεται η κεντρική είσοδος για τις δημόσιες λειτουργίες του πολιτιστικού κέντρου και για το κλιμακοστάσιο που οδηγεί στους γραφειακούς χώρους στον όροφο. Εκτός από την κεντρική είσοδο οι λειτουργίες του εκθεσιακού χώρου, του foyer της αίθουσας και της βιβλιοθήκης εκτονώνονται απευθείας στο αίθριο με μεγάλα ανοιγόμενα κουφώματα.

Δυνατότητα επέκτασης: Η λύση έχει μελετηθεί με διευρυμένους χώρους κυκλοφορίας και επίσης έχουν ενσωματωθεί στον κτιριακό κορμό ημιυπαίθριοι χώροι. Με αναπροσαρμογή και αξιοποίηση αυτών των χώρων είναι δυνατή η επέκταση κατά 10% του ζητούμενου κτιριολογικού προγράμματος.

Θέσεις στάθμευσης: Κρίθηκε ιδιαίτερα σημαντικό να μην καταστραφεί το υπάρχον πράσινο για την κατασκευή θέσεων στάθμευσης αλλά και να μην είναι αισθητή η παρουσία των αυτοκινήτων στον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου τόσο για το ίδιο όσο και για την γειτονιά. Έτσι οι υπέργειες θέσεις στάθμευσης χωροθετούνται σε ισόγειο – υπόστεγο χώρο μέσα στο σώμα της οικοδομής αξιοποιώντας την κλίση του φυσικού εδάφους. Η επικοινωνία του χώρου στάθμευσης με τους κυρίως χώρους γίνεται άμεσα μέσω του κεντρικού κλιμακοστασίου.

Υλικά: Χρησιμοποιούνται υλικά στην φυσική τους απόχρωση: Τοιχοποιίες με επένδυση πωρόλιθου (πουρόπετρα) , ανεπίχριστο σκυρόδεμα , τσιμεντόλιθος, λίθινες πλακοστρώσεις, κουφώματα αλουμινίου

ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Οι βιοκλιματικές αρχές που έχουν εφαρμοστεί “εξυπηρετούνται”, συμβαδίζουν με τις συνθετικές επιλογές και δεν “ανακαλύπτονται” ως ανεξάρτητο σύστημα εκ των υστέρων. Αυτές εντοπίζονται στις εξής επιλογές:

• Ο σχεδιασμός μίας πλούσιας κλίμακας ημιυπαίθριων χώρων καθώς και ο κεντρικός αιθριακός χώρος του κτιρίου παρέχουν πολύ ευνοϊκές συνθήκες φυσικού σκιασμού κατά τη διάρκεια της ημέρας και φυσικού αερισμού- διαμπερότητας.
• Στις νότιες και δυτικές όψεις των γραφειακών χώρων, όπου τοποθετούνται υαλοστάσια (από τις αρχικές μας επιδιώξεις ήταν η διαφάνεια- διαμπερότητα στις όψεις) ο σκιασμός επιτυγχάνεται με οριζόντιες κινούμενες περσίδες.
• Η μελέτη του υπαίθριου χώρου όπως προαναφέρθηκε έγινε με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρηθούν τα υπάρχοντα δέντρα και να αξιοποιηθούν παράλληλα για τον φυσικό σκιασμό τους κυρίως κατά τους θερινούς μήνες.
• Επίσης ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην επέκταση της φύτευσης και στα δώματα, με σύγχρονα συστήματα που δεν επιβαρύνουν τον στατικό φορέα και προσφέρουν βέλτιστες συνθήκες μόνωσης.

Κάτοψη δωμάτων- Χωρομετρικό , © Γιάννης Παπαδόπουλος