ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΔΑΝΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΚΑΙ ΣΕΒΙΝΑ ΦΛΩΡΙΔΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ

Μαργαρίτα Δανού – Σεβίνα Φλωρίδου

2002 | Υλοποιημένο

Βορόκλινη, Λάρνακα

Βόρεια όψη αποδυτηρίων και στεγάστρου, © Φραγκίνος Θεοδώρου

Η έννοια της ‘γης’ περιγράφει τον απτό φυσικό χώρο όπως αυτός ορίζεται από φυσικά και ανθρωπογενή στοιχεία, ενώ στην έννοια του τοπίου υπερέχει η αφαιρετική έννοια των ιδεών που εμφανίζονται μέσα από εικόνες, μνήμες και αξίες και όπου ο χώρος υπάρχει ως φαντασία, ιδεολογία και ερμηνεία.  Η διαλεκτική αυτή έννοια του χώρου μας απασχολεί τόσο στην υλική της διάσταση όσο και από την ερμηνευτική της πτυχή.

Βραδινή όψη αποδυτηρίων και στεγάστρου, © Φραγκίνος Θεοδώρου

Η έκταση ενός χιλιομέτρου που προσφέρθηκε για τη δημιουργία της πρώτης φάσης του Παραλιακού Πεζόδρομου Βορόκλινης αποτελούσε ένα απροσδιόριστο σε σχήμα και χρήση χώρο,  μεταξύ τουριστικών οικοδομών και της ακτογραμμής. Στο χώρο αυτό εφάπτονται και κυβερνητικές ιδιοκτησίες (χαλίτικα) οι οποίες αποτελούσαν μέρος του χώρου μελέτης. Οι εφαπτόμενες περιουσίες με πρόσβαση προς τη θάλασσα συχνά επεκτείνονταν ακατάλληλα προς τη δημόσια παραλία.

Λεπτομέρεια κτιρίου αποδυτηρίων, © Φραγκίνος Θεοδώρου

 Η μελέτη του Παραλιακού Πεζόδρομου, που είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μας με την αρχιτέκτονα Σεβίνα Φλωρίδου, στηρίχθηκε στην δημιουργία ενός παραλιακού χώρου κίνησης και κοινωνικής δραστηριότητας, όπως ζητούσε το πρόγραμμα του εργοδότη, ο οποίος ταυτόχρονα θα λειτουργούσε και ως ‘κατώφλι’ μεταξύ της ιδιωτικής ανάπτυξης και του δημόσιου παραλιακού χώρου.  Ο νέος χώρος που δημιουργείται αποτελείται από ένα μονοπάτι, το οποίο καθώς ελίσσεται,  συνδέει μια σειρά από οριζόντιες επιφάνειες μέσα σε ένα τοπίο γης και θάλασσας. Τα συνθετικά εργαλεία που διαπλέκονται και διαμορφώνουν σχέσεις και μορφές είναι οι έννοιες της επιφάνειας (δάπεδα που δημιουργούν μικρότερους και ρευστούς χώρους που προσαρμόζονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και χρήση), της ραχοκοκαλιάς (διάδρομος κίνησης-πορείας που συνδέει τους χώρους αυτούς), του αντικειμένου (αντικείμενα τα οποία ακολουθούν την κίνηση της ραχοκοκαλιάς ή κατασκευές ελεύθερες στο τοπίο) και του τοπίου (συνεχής διαπλοκή χώρων και επιφανειών, διάχυση του τεχνητού στο φυσικό).

Βραδινή όψη αποδυτηρίων, στεγάστρου και περιπτέρου, © Φραγκίνος Θεοδώρου

Ο χώρος ο οποίος φιλοξενεί τα αποδυτήρια και αποχωρητήρια, ένα μικρό περίπτερο και ένα ανοικτό χώρο αναψυχής αποτελεί συνέχεια των πλατωμάτων κατά μήκος της πορείας που δημιουργείται. Περιβάλλεται στη μία του πλευρά από την αμμώδη παραλία και τη θάλασσα, ενώ στην άλλη από μια τεχνητή ‘λίμνη’ η οποία αναπέμπει στην ύπαρξη κάποτε εκεί φυσικών λιμναζόντων νερών. Το νερό και στις δύο πλευρές κάνει το έργο να μοιάζει από κάποια απόσταση σαν νησάκι. Ένα στενό κτίριο που αποτελείται από δύο παράλληλα τοιχία ανεπίχρηστου σκυροδέματος στεγάζει τα αποδυτήρια και τους δημόσιους χώρους υγιεινής. Το κτίριο περικλείεται στις εγκάρσιες του όψεις με σανιδωτά ξύλινα τοιχία που ‘αναπνέουν’. Ένα περίπτερο χωροθετείται στρατηγικά στον χώρο αυτό, έτσι ώστε να αποτελέσει εστία συνάθροισης και σημείο αναφοράς για τους πεζούς στο παραλιακό μέτωπο. Τα ξύλινα τοιχία, το ξύλινο κέλυφος του περιπτέρου και τα ειδικά σχεδιασμένα ξύλινα παγκάκια λειτουργούν ως μια ενότητα,  που αποτελεί την υπαίθρια επίπλωση τού έργου.

Βραδινή όψη στεγάστρου, © Φραγκίνος Θεοδώρου

Έτσι το έργο λειτουργεί σαν μια πολλαπλή σύνθεση πολλών και διαφορετικών στρωμάτων από τα οποία όμως αναγνωρίζεται η ανθρώπινη δραστηριότητα ως το κατ΄ εξοχήν στρώμα του έργου. Η εξαρτώμενη σχέση της δραστηριότητας αυτής με τον πεζόδρομο διαμορφώνει την ταυτότητα του και καθορίζει την κοινωνική μορφή του νέου αυτού δημόσιου χώρου.

Κάθετη πρόσβαση προς παραλιακό πεζόδρομο, © Φραγκίνος Θεοδώρου

Η προσέγγιση εδραίωσης της κατασκευής του πεζόδρομου πάνω στην ρευστή άμμο ακολουθεί τη λογική συνοχής και εφαρμογής του έργου στη παραλία, όπου τα αρχιτεκτονικά, στατικά και τοπογραφικά στοιχεία εξελίσσονται σε συνοχή με τον χώρο που τα περιβάλλει. Επιφάνειες από ξύλο, πέτρα και μονολιθικό λευκό βοτσαλωτό σκυρόδεμα με εμφανές πετραδάκι της θάλασσας ακουμπούν ελαφρά πάνω στην άμμο ενώ στηρίζονται από αθέατη κατασκευαστική υποδομή. H υποδομή έχει σχεδιαστεί ώστε να επιτρέπεται κάτω από το μονοπάτι η δυναμική κίνηση της θάλασσας και της άμμου. Με την ανεμπόδιστη κίνηση των στοιχείων της φύσης, ο πεζόδρομος φαίνεται είτε να επιπλέει είτε να ‘βουλιάζει’ μέσα στο ασταθές τοπίο που δημιουργείται όταν η άμμος υποκύπτει στις δυνάμεις της θάλασσας ή των καιρικών φαινομένων, πλάι στην ακτογραμμή, που και η ίδια συνέχεια επαναπροσδιορίζεται από τη θάλασσα.

Λεπτομέρεια πεζόδρομου και ξύλινης σχεδίας, © Φραγκίνος Θεοδώρου

Το μονοπάτι ακολουθώντας τις καμπύλες της ακτογραμμής δέχεται εναλλαγή των υλικών και εισάγει τα δικά του κατώφλια, κάποτε από σκληρά υλικά που αναγράφονται επί της ακτής και άλλοτε από μαλακά που εξαφανίζονται μέσα στην άμμο.

Η κατασκευαστική λογική έχει μελετηθεί έτσι ώστε, όπου κι αν βρίσκεται κανείς να διακρίνει τα αλληλένδετα τοπία στην παραλία σε σχέση με την χρήση του χώρου και να αισθάνεται την εξελικτική χρήση των υλικών και των επιφανειών, από το νερό της θάλασσας μέχρι τις τραχιές επιφάνειες του βοτσαλωτού σκυροδέματος και των ξύλινων σχεδίων.  Οι συσχετισμοί του έργου με τη θάλασσα, τα διαβρωμένα βράχια και την ξύλινη αποβάθρα είναι άμεση. Η λεπτότητα κατασκευής στα στέγαστρα αλουμινίου και στα παγκάκια σηματοδοτεί τους υπαίθριους καθιστικούς χώρους. Στις κεκλιμένες περσίδες των στεγάστρων αυτών, όπως και στο νερό της θάλασσας αντανακλάται το φως της ημέρας ή της νύχτας.

Λεπτομέρεια πεζόδρομου και ξύλινης σχεδίας, © Φραγκίνος Θεοδώρου

Η χρήση ενδοδαπέδιου και χαμηλού φωτισμού από τα τοιχαράκια, αναδεικνύει τη δυνατότητα εναλλαγής των χώρων, πορειών και στιγμών.  Η ρυθμική εναλλαγή του φωτισμού στις επιφάνειες του πεζόδρομου διασταυρώνεται με την πορεία κίνησης ενώ ο ψηλός φωτισμός από λαμπτήρες, το φως των οποίων αντανακλάται πάνω σε λευκές επιφάνειες, διαχέεται μέσα στο φως του σούρουπου και προσθέτει στη σύνθεση των νυκτερινών φώτων, των αστεριών και των μακρινών φώτων της πόλης.

Δυτική όψη αποδυτηρίων, στεγάστρου και περιπτέρου, © Φραγκίνος Θεοδώρου

Τοπογραφικό, © Μαργαρίτα Δανού Σεβίνα Φλωρίδου Αρχιτέκτονες

Κάτοψη, Όψη, Τομές Πλατφόρμας Α, © Μαργαρίτα Δανού Σεβίνα Φλωρίδου Αρχιτέκτονες

Κατόψεις, Όψεις Πλατφόρμας Β, © Μαργαρίτα Δανού Σεβίνα Φλωρίδου Αρχιτέκτονες

Κάτοψη, Τομή Πλατφόρμας Γ, © Μαργαρίτα Δανού Σεβίνα Φλωρίδου Αρχιτέκτονες

Κάτοψη Πλατφόρμας Δ, © Μαργαρίτα Δανού Σεβίνα Φλωρίδου Αρχιτέκτονες

Τομές, © Μαργαρίτα Δανού Σεβίνα Φλωρίδου Αρχιτέκτονες

Λεπτομέρειες καθιστικού, © Μαργαρίτα Δανού Σεβίνα Φλωρίδου Αρχιτέκτονες