Image Image Image Image Image Image Image Image Image Image
Scroll to top

Top

ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ. ΠΡΑΞΗ 02: «ΟΤΑΝ Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΓΥΝΑΙΚΑ»

ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ. ΠΡΑΞΗ 02: «ΟΤΑΝ Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΓΥΝΑΙΚΑ»
Eleonora Antoniadou

της Ελεονώρας Αντωνιάδου

 

 

 

 

Οι γυναίκες στην Αρχιτεκτονική! Νάτο το είπα.

Κι αν αναρωτιέστε γιατί το είπα, ή αν ακόμα σας φαίνεται παράξενο που ακόμα το συζητάμε, απλά θα σας πω ότι αυτό το άρθρο δεν έχει διάθεση φεμινιστική, ούτε και προπαγάνδας. Ο τίτλος θα μπορούσε επίσης να ήταν “Γιατί οι γυναίκες αφήνουν την αρχιτεκτονική;”. Γιατί;

Θα σας εξηγήσω!

 


Όσοι έχουνε περάσει από σχολές αρχιτεκτονικής θα το έχουν παρατηρήσει, πως ο γυναικείος πληθυσμός πάντα υπερβαίνει τον ανδρικό. […] Που βρίσκονται όμως, όλες αυτές οι γυναίκες, αφού τελειώσουν από τις σπουδές;


 

Σκίτσο: Φύλο και Χώρος 1, © Άννα Αποστόλου 2014

Σκίτσο: Φύλο και Χώρος 1, © Άννα Αποστόλου 2014

 

Όσοι έχουνε περάσει από σχολές αρχιτεκτονικής – έστω και περαστικοί – θα το έχουν παρατηρήσει, πως ο γυναικείος πληθυσμός πάντα υπερβαίνει τον ανδρικό. Πολλοί επίσης λένε, όχι κατά κανόνα, και πως οι καλύτεροι φοιτητές αρχιτεκτονικής είναι συνήθως γυναίκες.

Που βρίσκονται όμως ,όλες αυτές οι γυναίκες, αφού τελειώσουν από τις σπουδές;

Γιατί η αρχιτεκτονική πρακτική και ο αρχιτεκτονικός λόγος είναι ανδροκτρατούμενος;

Οι αριθμοί, στην χώρα μας, μας εξηγούν ότι παρ’ όλη την μεγάλη συμμετοχή των νεαρών ηλικιών στο επάγγελμα,  το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στο επάγγελμα φτάνει μόνο το 35% , τις τελευταίες δεκαετίες.

 


Γιατί η αρχιτεκτονική πρακτική και ο αρχιτεκτονικός λόγος είναι ανδροκτρατούμενος;


 

Το ανδροκρατούμενο κοινωνικό μας σύστημα και οι καλά εδραιωμένες συνθήκες του επαγγέλματος δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια στην γυναίκα να συμμετέχει. Η ανισότητα στις ευκαιρίες και την αμοιβή των γυναικών στο επάγγελμα δεν είναι μύθος. Στην κοινή αντίληψη, το πρότυπο του αρχιτέκτονα είναι άμεσα συνδεδεμένο με αυτό του ελεύθερου επαγγελματία με καλλιτεχνική φύση, ελευθερία στην λειτουργία και εξαιρετικά απασχολημένο πρόγραμμα- κόντρα στην δυσκολία των καιρών μας-. Ένα τέτοιο πρότυπο προβάλλεται, και αναπαράγεται, από τα αρχιτεκτονικά περιοδικά, διαμορφώνοντας ένα “star system” που “βλέπει” κάθε αρχιτεκτονικό γραφείο σαν μία πυραμίδα με τον Αρχιτέκτονα στην κορυφή. Αυτός ο αρχιτέκτονας είναι κατά τεκμήριο άνδρας, οργανώνει την καθημερινότητά του με άξονα το επάγγελμα και ασκεί την αρχιτεκτονική από την οπτική της κυρίαρχης ομάδας των λευκών, ντόπιων και ετεροφυλόφιλων ανδρών της μεσαίας τάξης, απαλλαγμένων από οικογενειακές ή άλλες υποχρεώσεις. Για τις περισσότερες γυναίκες αρχιτέκτονες αποτελεί ζητούμενο η ανάδειξη των ίδιων των γυναικών ως υποκείμενα (και βέβαια και ως αντικείμενα) μελέτης του χώρου.

 


Στην κοινή αντίληψη, το πρότυπο του αρχιτέκτονα είναι άμεσα συνδεδεμένο με αυτό του ελεύθερου επαγγελματία με καλλιτεχνική φύση, ελευθερία στην λειτουργία και εξαιρετικά απασχολημένο πρόγραμμα


 

Η γυναίκα εκτός από τη δυσκολία που αντιμετωπίζει στην αποδοχή και την ίση μεταχείριση σε θέματα ευκαιριών και αμοιβής στο επάγγελμα, όταν φτάσει η στιγμή που αποφασίζει να βάλει στη ζωή της τη μητρότητα-οικογένεια, ο χώρος από μόνος του την διαγράφει. Η καριέρα και η οικογένεια στο επάγγελμα του αρχιτέκτονα δεν είναι συνυφασμένα.

Ακόμα και πρότυπα σύγχρονων μεγάλων και επιτυχημένων γυναικών, όπως η Zaha Hadid, δεν έχουν επιτύχει να σπάσουν τον κανόνα της ισορροπημένης επιτυχίας, πόσο μάλλον μεγεθύνουν την αντίληψη που υπάρχει για τον  αρχιτέκτονα “star”, απαλλαγμένο από οποιαδήποτε οικογενειακή η άλλη υποχρέωση.

Μετά από 40 χρόνια φεμινιστικής έρευνας για το χώρο και το σχεδιασμό, οι ερμηνείες για τη διάκριση σε βάρος των γυναικών ποικίλουν και συχνά περιστρέφονται γύρω από τη λεγόμενη “συμφιλίωση επαγγελματικής εργασίας και οικογένειας”. Το ζήτημα όμως είναι πιο σύνθετο καθώς η διάκριση πραγματοποιείται σε πολλά επίπεδα, από την εκπαίδευση μέχρι την άσκηση του επαγγέλματος. Eίναι πλέον κοινός τόπος ότι ο χώρος, σε διάφορες κλίμακες και πεδία αναφοράς, περιέχει ιδέες για την κατάλληλη “θέση” των γυναικών και των ανδρών, για τις δημόσιες και ιδιωτικές δραστηριότητες και τα υποκείμενά τους, για τις “αρμόζουσες” συμπεριφορές σε κάθε επί μέρους χώρο.

 


ο χώρος […] περιέχει ιδέες για την κατάλληλη “θέση” των γυναικών και των ανδρών, για τις δημόσιες και ιδιωτικές δραστηριότητες και τα υποκείμενά τους, για τις “αρμόζουσες” συμπεριφορές σε κάθε επί μέρους χώρο


 

Παρ’ όλα αυτά, και παρότι η γυναίκα παραδοσιακά έμενε στο σπίτι και δεν σπούδαζε, η ιστορία έχει να επιδείξει πολλές και πετυχημένες γυναίκες αρχιτέκτονες, οι οποίες η κάθε μια με τον δικό της τρόπο πρόσθεσαν στην συνολική προσπάθεια, αποδοχής, ίσης μεταχείρισης και σεβασμού στο επάγγελμα.

Πιο κάτω δίνεται με χρονολογική σειρά, η πορεία των γυναικών στην αρχιτεκτονική με σκοπό να δούμε μέχρι που κατάφεραν να φτάσουν και πού ακόμα μπορεί να οδηγηθεί η πορεία της γυναίκας στην αρχιτεκτονική, παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις κοινωνικές αντιλήψεις.

 

Ιστορική πορεία γυναικών στην αρχιτεκτονική © Ελεονώρα Αντωνιάδου 2014 (πηγή: http://ad009cdnb.archdaily.net/wp-content/uploads/2012/03/1332809330-women-in-architecture24.jpg)

Ιστορική πορεία γυναικών στην αρχιτεκτονική © Ελεονώρα Αντωνιάδου 2014 (πηγή: http://ad009cdnb.archdaily.net/wp-content/uploads/2012/03/1332809330-women-in-architecture24.jpg)

 

Σημείωση: Για την θεματική Φύλο και Χώρος που θα αναλυθεί σε τρεις πράξεις, την εικονογράφηση έχει αναλάβει η Άννα Αποστόλου.

 

Πληροφορίες για την δουλεία της Άννας θα βρείτε: https://www.facebook.com/pages/Anna-Apostolou
Click to access the login or register cheese