Image Image Image Image Image Image Image Image Image Image
Scroll to top

Top

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ
Nikos Patsavos

του Νίκου Πατσαβού

 

 

 

ΤΙ; ΓΙΑΤΙ; ΠΏΣ;

 

H4-001-01

“Κατά τα άλλα μου είναι μισητό οτιδήποτε απλώς με διδάσκει χωρίς να αυξάνει τη δραστηριότητά μου ή να τη ζωογονεί άμεσα.” Με αυτά τα λόγια του Goethe, o Nietzsche, το 1874, ξεκινά το στοχασμό του πάνω στην Ιστορία και τη Ζωή, κείμενο όπου ο Γερμανός φιλόσοφος παρουσιάζει την άποψή του για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της σπουδής στην ιστορία για τη ζωή και τη δράση. Διευκρινίζοντας τις προθέσεις του, ο Nietzsche αναφέρει: “Ασφαλώς χρειαζόμαστε την ιστορική γνώση, τη χρειαζόμαστε όμως αλλιώτικα απ’ ό,τι τη χρειάζεται ο καλομαθημένος αργόσχολος μέσα στον κήπο της γνώσης.” [1] Ανάλογα, επιστρέφοντας… στις “δικές μας τραχιές ανάγκες και δυσκολίες”,[2] αναζητώντας και βιώνοντας την αρχιτεκτονική σε έναν τόπο με τόσο ισχυρή, πολυδιάστατη αλλά, εν πολλοίς και δυσερμήνευτη-ανοικτή, ταυτότητα όπως η Κύπρος, ένα χώρο σχεδόν φαντασιακό, ποια είναι η χρησιμότητα μιας ηλεκτρονικής στήλης εστιασμένης στην ιστορία και την παράδοση για το σύγχρονο αρχιτέκτονα αλλά και το ευρύ κοινό; Πώς αυτές οι σύντομες αλλά τακτικές ‘σπουδές’ θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας λειτουργικής αρχιτεκτονικής ‘θεωρίας’ (με την έννοια της διατύπωσης μιας εικόνας του κόσμου της αρχιτεκτονικής); Πώς τροφοδοτεί τη συνείδησή μας σήμερα η ιστορία του δεδομένου (;) αυτού τόπου;

 

αναζητώντας και βιώνοντας την αρχιτεκτονική σε έναν τόπο με τόσο ισχυρή, πολυδιάστατη αλλά, εν πολλοίς και δυσερμήνευτη-ανοικτή, ταυτότητα όπως η Κύπρος, ένα χώρο σχεδόν φαντασιακό, ποια είναι η χρησιμότητα μιας ηλεκτρονικής στήλης εστιασμένης στην ιστορία και την παράδοση για το σύγχρονο αρχιτέκτονα αλλά και το ευρύ κοινό; 

 

 

H4-001-02

 

H4-001-03

 

H4-001-04

 

H4-001-05

 

Η ιστορία της αρχιτεκτονικής δεν κρίνεται ιστορικά, δεν αναφέρεται στις ανάγκες και την πειθαρχία της ιστορικής γνώσης καθεαυτής. Στόχος είναι η ίδια η αρχιτεκτονική ως σύνολο και η ερμηνεία των συνθηκών παραγωγής της, συνθήκες αναγκαστικά τόσο συγχρονικές όσο και διαχρονικές. Η αρχιτεκτονική, ταυτόχρονα, δεν προκύπτει εκ του μηδενός. Απαιτείται, θα λέγαμε, η επαφή με οτιδήποτε έχει ήδη οριστεί ως «αρχιτεκτονική» σε διαφορετικά ιστορικά και τοπικά πλαίσια. Το ζήτημα της σχέσης του τοπικού με το εθνικό και το διεθνές έχουν κεντρική θέση σε έναν τέτοιο προβληματισμό. Τα δεδομένα και τα ερωτήματα που μας θέτει ο Κυπριακός χώρος, αποτελούν ταυτόχρονα πρόκληση και ευκαιρία. Η έντονη αυτή ιστορική πορεία μάς φέρνει αντιμέτωπους με μια σχεδόν μοναδική διαδικασία ασυνεχούς όσο και διαρκούς συγκρότησης της ταυτότητας της αρχιτεκτονικής του τόπου. Αυτό που μπορούμε σήμερα, εμπειρικά και διαισθητικά, να αποκαλούμε ‘Κυπριακή Αρχιτεκτονική’, ή, ενδεχομένως ορθότερα, ‘Αρχιτεκτονική στην Κύπρο’, όσο κι αν είναι ως σύνολο διακριτό, δεν είναι κάτι προφανές και σίγουρα αξίζει. Αξίζει, απλά και μόνο γιατί μας αφορά. Το δυναμικό αυτό οφείλουμε τόσο να το ενστερνιστούμε και να το κατανοήσουμε όσο και να επιχειρήσουμε να το μετασχηματίσουμε κριτικά στο πνεύμα της εποχής μας. Κοντολογίς, αυτό που καλούμαστε να κάνουμε μαζί είναι να μετατοπίσουμε το ερώτημα από το επίπεδο της περιγραφής και αρχειοθέτησης της Αρχιτεκτονικής στην Κύπρο σε εκείνο του προσδιορισμού των δυνατών νοημάτων της Κυπριακής Αρχιτεκτονικής, μιας ταυτότητας μοναδικής όσο και δυναμικά μπλεγμένης στο ενδιάμεσο του υπερτοπικού, του παγκόσμιου, του εθνικού, του τοπικού και, τελικά, του σολωμικού “αληθινού”.

 

Η ιστορία της αρχιτεκτονικής δεν κρίνεται ιστορικά, δεν αναφέρεται στις ανάγκες και την πειθαρχία της ιστορικής γνώσης καθεαυτής. Στόχος είναι η ίδια η αρχιτεκτονική ως σύνολο και η ερμηνεία των συνθηκών παραγωγής της, συνθήκες αναγκαστικά τόσο συγχρονικές όσο και διαχρονικές.

 


[1] _Φριδερίκος Νίτσε, “Unzeitgemässe Betrachtungen, II: Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben/ Ιστορία και Ζωή», 1874. (μτφ. Ν. Σκουτερόπουλος, Γνώση, Αθήνα: 1993)

[2]  ό.π.

 

ΕΙΚΟΝΕΣ

01  Το Μάθημα της Ιστορίας στην Ecole des Beaux Arts του Παρισιού, © Alexis Lemaistre, “L’ École des beaux-arts, dessinée et racontée par un élève”, Paris, 1889.

02  “Τύποι Νεολιθικών οικιών εις Σωτήραν 4η χιλιετηρίς”, © Βασ. Καραγιώργης, “Αρχαία Αρχιτεκτονική”, στο: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, τ. 65 ,”Κύπρος”, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 1966, Αθήνα.

03  “Το Αββαϊον Bellapais (13ος αιών) στα όρη της Κυρήνειας”, © Κ. Μόντης, “Ο Τουρισμός στην Κύπρο”, στο: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, τ. 65 ,”Κύπρος”, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 1966, Αθήνα.

04 ” ‘Τοπίο’ του Στέλιου Βότση”, © Θεόδοτος Κάνθος, “Ζωγραφική”, στο: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, τ. 65 ,”Κύπρος”, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 1966, Αθήνα.

05  “Ξενοδοχείον ‘Γκρέσιαν’, Είσοδος, αριστερά το καμπύλο σαλόνι, στο βάθος η θάλασσα”,  © Νεοπτόλεμος Μιχαηλίδης, “Ξενοδοχείον ‘Γκρέσιαν'”, στο: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, τ. 65 ,”Κύπρος”, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 1966, Αθήνα.

Click to access the login or register cheese