Vardastudio – Ανδρέας Βάρδας

Αντρούλλα Ευθυμίου

2011 | Υλοποιημένο 

Aerial view, © Μιχάλης Κυπριανού

Σκοπός της συγκεκριμένης πρότασης είναι η δημιουργία ενός παραλιακού πεζόδρομου που θα ενώνει τις δύο τουριστικές περιοχές της Κάτω Πάφου, την ανατολική σε σχέση με το λιμάνι και την δυτική. Η υπό μελέτη περιοχή, φορτισμένη τρομερά από φυσική ομορφιά, με κυρίαρχο στοιχείο τη θάλασσα και με ιστορικές μνήμες με τον κατεξοχήν αρχαιολογικό χώρο της Πάφου ενταγμένο σε αυτήν, αποτέλεσαν καθοριστικά σημεία για την διαμόρφωση της πρότασης. Δύο χώροι  που θα μπορούσαν μαζί να αποτελέσουν το κυρίαρχο κόμβο στον ιστό της πόλης. Δυστυχώς όμως, είναι αποκομμένοι μεταξύ τους με την παρεμβολή «συρματοπλέγματος» για προστασία του αρχαιολογικού χώρου.  Αποτέλεσμα αυτού, είναι η υποβάθμιση της εικόνας της πόλης και η αποξένωση των δυο αυτών χώρων από τον πολεοδομικό και κοινωνικό ιστό.

Κατά συνέπεια, το ζητούμενο  στη πρόταση μέσα από τα πιο πάνω δεδομένα, δημιουργεί «προκλήσεις»  στο σχεδιασμό. Βασικός άξονας στην εκκίνηση του, είναι η «μη» παρέμβαση στην επιφόρτιση του τοπίου αλλά η ανάδειξή του και ο σεβασμός στην ιστορικότητα του χώρου. Σκοπός είναι να προσφέρεται στον πεζό η δυνατότητα να διαβάσει, να αισθανθεί μέσα από την έννοια της κιναισθητικής, το ίδιο το τοπίο αλλά και τον «τόπον» μέσα από τις διαφορετικές απόψεις τούτου.

Aerial view, © Μιχάλης Κυπριανού

Η διαμόρφωσή διατυπώνεται με σαφήνεια, σεβασμό,  και με τα επιμέρους στοιχεία της αρχιτεκτονικής πρότασης να αποκτούν συγκεκριμένη υπόσταση και σχεδιαστική έκφραση στοχεύοντας σε πλήρη εναρμόνιση με το περιβάλλον (φυσικό, ιστορικό) αποτελώντας ένα διαχρονικό και καθημερινό τοπίο στο υποσυνείδητο μας, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Η οργάνωση του πεζόδρομου / περιπάτου, μελετάται με βάση τον άξονα «πορεία – στάση – αρμονία» με τον περιβάλλοντα χώρο, αναδεικνύοντας τη μόνη φυσική παραλία της πόλης που απέμεινε. Η διαδρομή από την άλλη, διαμορφώνεται σε ελεύθερα καμπύλα και ευθύγραμμα τμήματα τα οποία διακόπτονται από την δημιουργία πλατωμάτων τα οποία προσφέρονται για στάση και ξεκούραση, αναψυχή, ενδυναμώνοντας τη δυνατότητα δημιουργίας αλληλεπίδρασης μεταξύ των χρηστών. Σε αυτό επίσης συνεισφέρει η κατασκευή ξύλινων εξέδρων και άλλων κατασκευών σε σημεία που παρέχουν απρόσκοπτη θέα προς τη θάλασσα κατάλληλα για στάση και περισυλλογή ενώ προσφέρουν και τη δυνατότητα κατάβασης στην βραχώδη ακτή.

Επίσης λαμβάνεται σε μεγάλο βαθμό υπόψη η χρήση των υλικών, οπότε η επιλογή ακανόνιστου σχήματος πέτρας της περιοχής για την πλακόστρωση γίνεται μέσα από μια προσπάθεια να αποτελέσει ο πεζόδρομος μια φυσική οπτική συνέχεια του αρχαιολογικού χώρου έστω και αν παρεμβάλλεται μεταξύ τους το «συρματόπλεγμα». Την ίδια στιγμή δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικό αφού και ο ίδιος ο χώρος ως εξορισμού είναι κατεξοχήν «αρνητικός» (δεν ορίζεται από σαφή σχήματα) προκαλώντας έτσι την «κίνηση». Εν συνεχεία αυτής της λογικής, στα σημεία στάσης  όπως τις εξέδρες, γίνεται αλλαγή υλικού (ξύλο) και χρησιμοποιούνται αυστηρά γεωμετρικά σχήματα για να προσδώσουν στον χώρο τη «θετικότητα» ενθαρρύνοντας τη παραμονή σε αυτούς.

Aerial view, © Μιχάλης Κυπριανού

Η διαδρομή / περίπατος μεταμορφώνεται σε κομβικό σημείο στον πολεοδομικό ιστό στο σημείο που η πόλη αγγίζει την θάλασσα. Έτσι ο χώρος γίνεται ο ίδιος λειτουργικός με βάση τις διαμορφώσεις που πραγματοποιούνται (κιόσκια, εκγύμναση, αναψυκτήριο, ψάρεμα, ξεκούραση κ.λπ.) Παράλληλα επιτυγχάνεται η αναβάθμιση της περιοχής,  ο χώρος βιώνεται από τους κατοίκους και στη συνέχεια παραδίδεται σε αυτούς.

Όλα μαζί, τα υλικά και το ύφος των διαμορφώσεων, αποτελούν μια ομοιογένεια, ανεξαρτήτως τι χρήση εκφράζουν. Έτσι, οι ελάχιστες επεμβάσεις, η απλότητα στις μορφές και στα υλικά δημιουργούν ένα αστικό πεδίο «μεγάλης κλίμακας» που αρμόζει στην μνημειακότητα του χώρου, γινόμενη ταυτόχρονα άμεσα κατανοητή ως αυτόνομη ύπαρξη στο αστικό πλέγμα αλλά και ως σημαίνον κομβικό σημείο σε αυτό.

Τελικά, η πρόταση αυτή μπορεί να αποτελεί την έναρξη μιας ευρύτερης αστικής επέμβασης, αφού μελετάται  η δυνατότητα, σε 2^η φάση, ο πεζόδρομος και οι παρεμβάσεις που προτείνονται να «εξαπλωθούν» προς τα δυτικά, μέχρι και πέρα των ορίων του Δήμου Πάφου.

04. Covered bench, © Μιχάλης Κυπριανού